Erozja wód lodowcowych
Duże znaczenie w procesie erozji lodowcowej mają krążące w szczelinach i tunelach lodowcowych wody. Spadają one studniami na podłoże skalne drążąc głębokie, owalne, lecz niezbyt głębokie kotły (garnce lodowcowe). Ich geneza jest bardzo podobna do powstawania rzecznych kotłów eworsyjnych.
Większymi formami powstałymi w wyniku erozji wód polodowcowych są jeziora rynnowe. Są to długie, wąskie o wysokich brzegach jeziora, które powstały na skutek wyrzeźbienia rynien w skałach podłoża przez wody płynące pod powierzchnią lodowca. Działalność erozyjna wód wypływających spod lodowca na jego przedpole jest zbliżona do działalności rzek.
W plejstocenie, kiedy część obszaru Europy objęta była zlodowaceniem, wody wypływające spod lodowców łączyły się ze sobą tworząc znaczne rzeki. Wody te spływały zgodnie z nachyleniem terenu, równolegle do czoła lodowca. Rzeki wyżłobiły więc szerokie doliny zwane pradolinami. Rzeki płynące pradolinami odprowadzały zarówno wody roztopowe od lądolodu, jak i wody rzeczne płynące z południa. Jako że rzeki te transportowały bardzo dużą ilość materiału, ich koryto miało charakter roztokowy (rzeka posiadała wiele płytkich koryt rozciętych licznymi wyspami). Wody płynące pradolinami były nagrzane, więc erozja zachodziła intensywnie, co powodowało systematyczne poszerzanie doliny. Szerokość pradoliny może przekraczać kilkanaście kilometrów, a głębokość- nawet kilkadziesiąt metrów. Po wytopieniu lądolodu pradoliny wykorzystywane są przez o wiele mniejsze rzeki.
Pomiędzy pradolinami znajdują się obszary położone wyżej zbudowane głównie z osadów moreny dennej zwane wysoczyznami. Wysoczyzna jest to rozległe niewysokie wzniesienie utworzone z materiału morenowego, otoczone przeważnie pradolinami. Wody, które pochodzą z topniejącego lodowca nazywa się wodami fluwioglacjalnymi.
Topnienie lodowca może być powodowane także przez cofanie się jego czoła, lub dzieleniem się na nieruchome fragmenty tzw. bryły martwego lodu. Bryły martwego lodu znajdują się w osadach przez długi czas po stopieniu się lądolodu. Kiedy formy te wytopią się pozostaną po nich liczne półkoliste zagłębienia o średnicy kilkudziesięciu metrów zwane oczkami wytopiskowymi. Są one obecnie często wypełnione wodami niewielkich jezior.
Źródła:
http://geografia.na6.pl/dzialalnosc-lodowcow
www.zycieaklimat.edu.pl
www.pg1c.republika.pl
geociekawostki.blogspot.com
www.gios.gov.pl
pl.wikipedia.org